CEVİZDERE SAVAŞI

Yurdumuz işgal edilince lagveden Osmanlı Ordusu’ndan Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın yanında  (İstiklal Savaşında 14 Yıl bursada medrese egitimi aldıgı için askere zabit olarak göreve balıyan binbaşılıga kadar terfi eden)  ( Molla ) Himmet ERDEN, ne olacak diye paşanın yanına girmek ister ama içeri almazlar. Himmet Efe de, bir boya sandığı bulur; ‘Paşa, ayakkabılar boyanacak dedi. Beni çağırdı.’ der ve içeri salarlar. Girdiğinde; ‘Paşam, ne olacak, ne yapacağız?’ der. Paşa da; ‘Himmet ben Anadolu’ya geçeceğim, sen de memleketine git. Bölgendekileri silahlandır ve benden haber bekle.’ Der. Himmet Efe, Günlüce ( Sülye BALA ) köyüne gelir ve teşkilatı kurmaya başlar. Diğer çetelerle irtibata geçer, onları da yanına alır. Bir gün Emet’teki yunan birliğinden 12 tane askerin firar ettiğini ve geceyi Değirmisaz Köyü’nde geçirdikleri haberi gelir. Bunun üzerine efeler arasından, firar eden yunan askerlerine baskın düzenleyip silahlarını almak isteyenler çıkar. Himmet Efe ‘ Gitmeyin!’ dese de, dinlemezler ve giderler. Sabaha karşı girdikleri çatışmada yunan askerlerinin 10 tanesini imha ederler, 2 kişi ormana kaçar. Efeler, bunlar firardalar deyip takip etmezler ama 2 asker Emet’e geri dönüp durumu bildirirler. Yunan Askerleri, Değirmisaz köy muhtarı ve 2 azayı tutuklar, onlara çeşitli işkence yaparlar ve Sülyelilerin baskın düzenlediğini söylerler. Bunu üzerine Yunan Komutanı Sülye’ye haber gönderir: ‘Köyün en güzel kızını kendime, kadınlarını da askerlerime istiyorum.’ Der. Bu sözler, yiğitleri ateşlemiştir. Atatürk, Ragıp GÜMÜŞPALA ile gönderdiği yazıda 26AĞUSTOS 1922’de harekâtın başlamasını istemiş ve ardından Cevizderesi’ne, çeteleri eğitmek amacıyla 14 Subay göndermiştir. ( Bu 14 Subay, yağcıların damlarında -mezra- gizlice kalmışlar ve silahlı çeteleri burada eğitmişlerdir. Burada bir manga asker bırakılmıştır. Rauf Yüzbaşı ve Şakir Teğmen savaşı idare ve komuta etmiştir. ) Fakat yiğitler dayanamazlar ve komutanların gelmelerini beklemeden; Emet Hükümet Konağı’nı basıp, ateşe verirler. 50 Yunan Askerini imha ederler. Bunu duyan Tavşanlı’daki karargâh, Emet’e hareket eder. Cevizderesi’nde pusuya düşürülen, takriben 3,600 kişilik yunan birliği imha edilir. İçlerinden bir tanesinin kaçmasına göz yumarlar. Amaç: Tavşanlı’daki karargâha haber vermesini sağlamak ve düşmanı cevizderesine çekmektir. ( Yörede çeşitli çatışmalar olmuş, imha edilen kuvvetin, bir seferde mi yoksa toplu olarak mı olduğu belli değildir. ) Bunun üzerine Afyon - Dumlupınar cephesinden, yöreye 4 Alay kaydırılmış, kuvvet ( Yunan Kuvveti ) zayıflatılmıştır. 30 AĞUSTOS ZAFERİ’nin kazanılmasında, Cevizdere savaşının büyük bir etkisi olduğunu, büyüklerimizden dinledik ama resmi kayıtlı, tam bir belgeye ulaşamadık. 1952 senesinde, yöreyi ziyaret eden Celal Bayar ( Galip Hoca ), Sülye’ye indiğinde; ‘ Kahraman Sülyeliler, bundan sonra buranın ismi KAHRAMAN SÜLYE olacak.’ Demiş. Nam ve şan peşinde olmayan yöre halkı arkasını aramamış ve 1961 ihtilali ile bu da ortadan kalkmıştır. (İsmail ÜNLÜ’nün hatıralarından)

Dernek Başkanlığı